Nasz Czas

Uchwałą UNESCO rok 2002 został ogłoszony Rokiem Ignacego Domeyki. W wielu krajach świata, m. in. na Białorusi, Litwie, w Polsce, Francji, Chile, pod patronatem tej międzynarodowej organizacji odbyły się konferencje, wystawy i inne imprezy, poświęcone 200 rocznicy urodzin uczonego światowej sławy.

Ignacy Domeyko urodził się 31 lipca 1802 roku w majątku Niedźwiadka w powiecie nowogródzkim, guberni mińskiej (obecnie rejon korelicki na Białorusi).

Istnieje też inna wersja, głosząca, że Ignacy Domeyko przyszedł na świat w majątku Sitce, stanowiącym własność rodziny Domeyków. Obecnie jest to miejscowość Sitce w rejonie dokszyckim, obwodu witebskiego na Białorusi, w pobliżu znajduje się muzeum historyczno-etnograficzne "Zaściankowa Chatka", które zajmuje się sprawami uwiecznienia pamięci rodu Domeyków.
Majątek Sitce należał pierwotnie do Aleksandra Domeyki (1804-1878), który był tajnym radcą i marszałkiem szlachty wileńskiej. Ożenił się on z Zofią z domu Brogocką (zmarła w 1899 r.). Aleksander był bratem stryjecznym Ignacego Domeyki. Po śmierci Aleksandra i Zofii majątek Sitce przeszedł do Wacława Domeyki, syna Kazimierza i Anieli z domu Naruszewicz Domeyków. Wacław był bratem rodzonym Aleksandra i kuzynem Ignacego Domeyki.

W wieku XVIII w Sitcach mieszkali hrabiowie Brzostowscy. Z tamtych czasów zachowała się murowana brama wjazdowa i kolumny dawnego pałacu. Jeszcze w 1939 roku majątek razem z folwarkami Jamne, Waniutino i Dzierkowszczyzna posiadał 214 ha, w tym połowę lasów. Obecnie, prócz bramy wjazdowej i kolumn pałacowych, zachował się tu park, chociaż mocno zaniedbany, w którym rośnie 300-letni dąb.

Na cmentarzu w pobliskiej miejscowości Repiachy spoczywają prochy Aleksandra, brata stryjecznego Ignacego Domeyki. Wszystko to są milczące świadectwa tamtej epoki.

Jednakże mieszkający we Francji potomek rodu Domeyków Mariusz Germanowicz uważa, na podstawie posiadanych materiałów, że Ignacy Domeyko urodził się w Sitcach, a nie w Niedźwiadkach, jak to się oficjalnie uznaje. Należy sądzić, że tak właśnie jest, chociaż kwestię tę należy wyjaśnić ostatecznie. Poszukiwania więc trwają.

Ostatnio w jednej z gazet białoruskich został opublikowany artykuł Galiny Szarajewej, zatytułowany "Filomata z Białorusi". Autorka twierdzi, że we wsi Polaneczka koło Baranowicz zachował się kościół, w którym był ochrzczony Ignacy Domeyko.

Mimo wszystko, w Sitcach musi być uwieczniona pamięć rodziny Domeyków. W miejscowej szkole średniej powstało kółko historyczno-krajoznawcze, którym kieruje nauczycielka historii Tamara Kolago. W przyszłym roku planuje się umieszczenie tablicy pamiątkowej ku czci szlacheckiego rodu Domeyków. Obecnie opracowano już projekt tej tablicy.