Sprawy Polonii i Polaków zamieszkałych za granicą i współpraca z nimi stanowią istotny element polskiej polityki zagranicznej. Za podstawowe kierunki polityki polonijnej realizowanej przez rząd, a koordynowanej przez ministra spraw zagranicznych przyjmuje się:

1. Działania na rzecz zapewnienia Polonii i Polakom za granicą prawa i możliwości kultywowania, rozwijania kontaktów z krajem oraz korzystania ze wszystkich praw mniejszości narodowych.

2. Dążenie do podniesienia rangi i znaczenia Polonii i mniejszości polskich za granicą w życiu politycznym, społecznym, gospodarczym, naukowym, naukowo-technicznym i kulturalnym państw zamieszkania.

3. Wsparcie działalności gospodarczej Polonii i współpracy biznesu polonijnego z krajem.

4. Rozwój aktywności młodego pokolenia Polonii.

5. Rozszerzenie dostępu i możliwości Polonii i Polaków za granicą do nauczania i doskonalenia znajomości języka polskiego.

6. Zapewnienie Polonii i Polakom za granicą rzetelnej informacji o Polsce

7. Stwarzanie Polonii i Polakom za granicą warunków do jak najszerszego dostępu do dóbr polskiej kultury narodowej

8. Pozyskiwanie Polonii i Polaków za granicą do wspierania polskich interesów państwowych i narodowych w sprawach, w których są one zgodne z interesami państw zamieszkania Polonii

9. Szczególna Pomoc Polakom na Wschodzie, w tym w odbudowaniu polskiej inteligencji

Współpraca z Polonią i Polakami za granicą kształtowana będzie na zasadzie odpowiedzialnego i zrównoważonego partnerstwa.

A.D. 1. W tym punkcie szczególna uwaga będzie zwrócona na rozwijanie poczucia dumy z polskiego pochodzenia, utrzymywania prywatnych i profesjonalnych kontaktów z Polską, jej historią, współczesnością.

Chodzi również o ochronę interesów Polonii i Polaków za granicą w zawieranych przez Polskę umowach międzynarodowych. W tym dotyczących współpracy gospodarczej, kulturalnej, naukowej, oświatowej, a także rent i emerytur, zabezpieczeń socjalnych itp.

- Organizacja spotkań, konferencji, narad, obozów i kolonii dla Polonii, w kraju i państwach zamieszkania.

- Aktywna współpraca ze środowiskiem kombatanckim.

- Wykorzystywanie ważnych świąt państwowych (w tym ustanowionego w 2002 r. Dnia Polonii i Polaków za Granicą - 2 maja), rocznic i jubileuszy dla popularyzacji wkładu Polski i Polaków za granicą w rozwój kultury i cywilizacji świata.

- Rozwijanie współpracy z Kościołem rzymsko-katolickim oraz innymi Kościołami i związkami wyznaniowymi.

- Usprawnianie infrastruktury ułatwiającej Polonii kontakty z Polską (ułatwienia w wydawaniu wiz i paszportów, poprawa stanu przepustowości przejść granicznych i tp.

- Ustanowienie nagrody Ministra Spraw Zagranicznych dla najlepszych prac magisterskich i doktorskich poświęconych problematyce polonijnej.

- A.D.4. Rozwój aktywności młodego pokolenia Polonii.

- Tradycyjne struktury i formy działalności polonijnej nie zawsze sprzyjają angażowaniu się młodzieży w działalność polonijną. Poszukiwanie nowych form działania z wykorzystaniem nowoczesnych form przekazu (internet) powinno pozytywnie wpłynąć na rozwój aktywności społecznej młodego pokolenia Polonii. W związku z tym należy:

- Wspierać i rozwijać działalność organizacji profesjonalnych i środowiskowych (lekarzy, inżynierów, artystów, naukowców itp.), studenckich, harcerskich i hobbystycznych.

- Unowocześniać i uatrakcyjniać programy imprez organizowanych dla Polonii, w kraju (w tym kolonii i obozów, warsztatów artystycznych itp.)

- Opracowywać i przedstawiać za pośrednictwem nowoczesnych form przekazu (internet) atrakcyjne, odpowiadające aktualnym warunkom i potrzebom oferty przybliżające młodzieży Polskę.

- Umożliwiać odbiór w TV - Polonia programów informacyjnych o Polsce również w językach angielskim i rosyjskim, a nie tylko w polskim, ponieważ dla części młodych odbiorców te języki są łatwiej zrozumiale niż język polski.

AD.9. Szczególna pomoc Polakom na Wschodzie, w tym w odbudowaniu polskiej inteligencji.

Z racji uwarunkowań historycznych i aktualnej sytuacji pomoc Polakom na Wschodzie stanowi jedno z najważniejszych, specyficznych zadań z zakresu polityki polonijnej. Do priorytetowych działań w tej sferze należy:

- Monitorowanie realizacji prawnych gwarancji statusu polskich mniejszości narodowych w państwach ich zamieszkania (dotyczy głównie Litwy, Łotwy, Białorusi, Ukrainy, Rosji i Kazachstanu). Podejmowanie zdecydowanych interwencji, opierając się na dwustronne oraz wielostronne umowy i międzynarodowe standardy, w przypadkach naruszania praw mniejszości polskiej.

- Właściwa realizacja ustawy o repatriacji z 2000 r. w tym uproszczenie procedur i stopniowe zwiększanie liczby przyjmowanych repatriantów także z określonych w ustawie państw innych niż Kazachstan. Zwiększenie środków finansowych przeznaczonych w budżecie państwa na adoptację repatriantów (mieszkania, zatrudnienie, kursy językowe)

- Wspomaganie rozwoju przedsiębiorczości i działalności gospodarczej Polaków na Wschodzie.

- Znaczne zwiększenie ilości stypendiów dla młodzieży na wschodzie szczególnie pobierających naukę w państwach zamieszkania.

- Pomoc w tworzeniu i rozwoju szkół prowadzących naukę języka polskiego lub w języku polskim w ramach szkolnictwa publicznego.

- Wspieranie programowe, organizacyjne i finansowe działalności polskich organizacji, instytucji i szkół, unowocześnienie ich wyposażenia (komputery, telewizory, magnetowidy).

- Ochrona miejsc pamięci narodowej i pomników kultury polskiej na Wschodzie

- Tworzenie jak najlepszych warunków do przyjazdów Polaków ze Wschodu do Polski na spotkania, imprezy, kolonie, obozy oraz w ramach kontaktów prywatnych (sprawna realizacja nowej polityki wizowej na Wschodzie, usprawnianie od praw granicznych itp.)

- Pomoc w odzyskiwaniu przez organizacje i instytucje polskie i polonijne nieruchomości stanowiących uprzednio ich własność.

- Inspirowanie i wspomaganie realizacji różnych form pomocy ze strony Polonii w państwach zachodnich dla Polaków na Wschodzie.

Nasz Czas 4 (593)