| Włodzimierz Pujsza
Uroczyste obchodyŚwięta Niepodległości
Rano, o godzinie 9.00 na Uniwersytecie Daugavpilskim odbyło się okolicznościowe spotkanie ludzi nauki, Kościoła Rzymsko - Katolickiego, Wojska Polskiego i Armii Łotewskiej z młodzieżą szkolną i akademicką, poświęcone kampanii łatgalskiej lat 1919 - 1920. Zainaugurowali spotkanie rektor DU, prof. Zaiga Ikere i ambasador RP na Łotwie dr Tadeusz Fiszbach. Następnie odbyła się konferencja, poświęcona współpracy Polski i Łotwy w kampanii łatgalskiej w latach 1919 - 1920. Jako pierwszy w tej konferencji głos zabrał prof. Andrzej Skrzypek z Warszawy, który opowiedział o tradycjach polsko - łotewskiego braterstwa. Po nim wystąpił naukowiec z Rygi dr Eryk Jekabson, który wygłosił referat na temat wstępnej umowy o współpracy militarnej między Łotwą a Polską w latach 1919 - 1920. Bardzo interesujący referat wygłosił również ks. prałat, pułkownik dr Tadeusz Płoski z Warszawy. Mówił o służbie duszpasterstwa w odrodzonym Wojsku Polskim z uwzględnieniem wydarzeń kampanii łatgalskiej. Ksiądz mgr Artur Krysztapowicz z Rygi zapoznał obecnych z sytuacją i rolą Kościoła w Łatgalii na początku XX w. Natomiast pani Wanda Baulina z Daugavpilsu bardzo szczegółowo opowiedziała o miejscach pamięci i walk polskich żołnierzy o wolności Łotwy w obwodzie daugavpilskim i ustawionych w tych miejscowościach krzyżach-pomnikach przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa we współpracy z oddziałem ZPŁ "Promień", władzami łotewskimi i Ambasadą RP w Rydze. Prezes Towarzystwa historycznego "Inflanty" pani Halina Szakiel zorganizowała również wystawę historyczną, poświęconą kampanii łatgalskiej.
Po konferencji, w południe, w kościele pod wezwaniem NMP odbyła się uroczysta msza św. Podczas mszy poświęcono sztandar szkoły i nadano imię. Obecnie Polska Szkoła Średnia w Daugavpilsie będzie nosić imię Marszałka Józefa Piłsudskiego. Po mszy św. przy krzyżu na Słobódce, w miejscu upamiętniającym legionistów polskich, poległych w walce o wolność Łotwy, zostały złożone kwiaty i wieńce. Natomiast kulminacją obchodów Święta Niepodległości było uroczyste spotkanie w Teatrze Daugavpilskim połączone z wręczeniem polskich odznaczeń państwowych i resortowych oraz świątecznym koncertem, przygotowanym przez dyrektor Centrum Kultury Polskiej panią Żannę Stankiewicz. "... I odezwał się Zygmunt, królewski dzwon. Głęboki, dostojny. W brzmieniu - mocny, w przyjęciu - przejmujący. Odzywał się on od wieków, w chwilach szczególnych. Obwieszczał triumfy i tragedie, przychodzące zwycięstwa i odchodzące sławy osób i wydarzeń. Radość i smutek, wszystko to, co mianem szczególnym określone, było doniosłe i znaczące w historii narodu i państwa polskiego. W pamięci, ale i w zobowiązaniu - wobec najwyższej wartości naszych narodowych dziejów - Polski. Jego, dzwonu Zygmunta ton, przeniesiony z Wawelu, z Krakowa - prastarej stolicy państwa polskiego, miasta królów, Naczelnego Wodza, wymarszu Pierwszej Kadrowej Kampanii Legionów Polskich, miasta Papieża - Polaka, przeniesiony do nas, do tej sali teatru w Daugavpilsie obwieścił gotowość do rozpoczęcia podniosłej uroczystości, której powodem jest 84. rocznica odzyskania przez Polskę niepodległość po 123 latach niewoli, zaborów, poniewierki ludzi, zesłań na Sybir, katorgi, wymazania Polski z mapy Europy. Po 123 latach! Okresu powstań i najwyższych ofiar złożonych na ołtarzu wolności i niepodległości Najjaśniejszej Rzeczypospolitej Polskiej, której imię jak drogocenny klejnot przenoszone było z pokolenia na pokolenie, w sercach, języku, wierze i silnej niezachwianej woli. I stąd właśnie, z serca, z domu, z wiary ojców i dziadów, bierze swój rodowód ta nasza polska myśl przewodnia - "Bóg, Honor, Ojczyzna", wielkie pragnienie walczących i zobowiązanie dla pracujących i wychowujących. Jak u C. K. Norwida "Ojczyzna to wielki zbiorowy obowiązek", obowiązkiem naszym jest dać wyraz pamięci i zobowiązaniu. W takim wartościowym pojmowaniu dziejów, naród polski razem z narodem łotewskim umiejscowiony jest przez historię godnie w rodzinie narodów Europy i Świata. Godnie i dumnie. Godnie, bo jako narody, na klęczkach, na kolanach byliśmy tylko przed Bogiem. Dumnie, bo za Janisem Rainisem z wiersza "Złamane sosny - Lauztăs priedes" - "W dal morza bezkresną spojrzeniem sięgały. W ukłonie pokornym zgiąć karku nie chciały", aby w końcowym ujęciu wiersza wyrazić wspólną, sformowaną przez wielki, dla naszych narodów maksymę: "Daremnie uderzasz w wściekłości rosnącej i tak dopłyniemy tam, gdzie wschodzi słońce". Dlatego jesteśmy dzisiaj razem, aby doznać i przeżyć doniosłość rocznicowych wydarzeń w wymiarze czasu i wyznaczonych dosiężnych celach. W wymiarze czasu - wydarzeń listopadowych, znaczonych datami 11 i 18 listopada 1918 roku. W wymiarze dosiężnych celów - ich znak szczególny, ich imię - Rzeczpospolita Polska, Republika Łotewska (Latvijas Republika). W swoim przemówieniu do wszystkich zebranych i gości w Teatrze Daugavpilskim, ambasador T. Fiszbach bardzo wysoko ocenił zasługi Józefa Piłsudskiego - Naczelnika Państwa Polskiego, żołnierza patrioty, wielkiego Polaka. "W jego zasługach - niepodległa Polska, wspólna operacja wojskowa w Łatgalii przeciwko Rosji Radzieckiej, zdobycie i oswobodzenie Dyneburga 3 stycznia 1920 r., w zasługach Order Laczplesisa I stopnia. W zasługach dobre imię Polski - dobre imię Łotwy" - zaznaczył T. Fiszbach. Wspomniał także o rodzicach, nauczycielach, działaczach społecznych "którzy bezinteresownie, z pobudek patriotycznych dbają o zbiorową pamięć. To właśnie za ich sprawą znane i zachowane są znaki krzyża świętego w domu i w szkole, przy mogile i w sercu. Nazwiska rodów Platerów, Borchów, Manteufflów, imiona Konstancji Benisławksiej, Emilii Plater, Stefanii Ulanowskiej, Olgi Dauksztówny, Natalii Próchnik i Ity Kozakiewicz". Podziękował najserdeczniej ambasador tym wszystkim, którzy zadbali przed laty i dbają obecnie o wartość nadrzędną "którą jest dobre imię Polski i Polaków na Łotwie". Na zakończenie swego patriotycznego i wzniosłego przemówienia T. Fiszbach podkreślił, iż, aby sprostać wyzwaniom, należy iść razem w zgodzie, wzajemnym zrozumieniu oraz tolerancji "która nie oznacza zaniechania sporu o wartości, lecz wypowiada się na rzecz argumentacji rozumu, odrzuca pogardę, zalecając szacunek dla przeciwnika w sporze". Przypomniał również, że w dzisiejszym świecie bardzo modne jest być "człowiekiem sukcesu", ale najważniejsze przecież jest być "człowiekiem wartości". Na koniec odwołał się też do obu prezydentów zaprzyjaźnionych państw - Vairy Vike- Freibergi i Aleksandra Kwaśniewskiego, którzy odpowiedzialnie ujmują losy zbiorowe Polski i Łotwy, a także razem kroczą do bezpiecznej i zjednoczonej Europy. "Łączy nas historia i teraźniejszość, i łączyć będzie nas przyszłość. Świadomi jesteśmy faktu konieczności bliskiej współpracy, partnerstwa, przyjaźni. I z tą myślą w dniu 84. rocznicy odzyskania niepodległości przez nas, dniu Polski na Łotwie, Łotwie kierujemy najserdeczniejsze wyrazy szacunku i życzenia. Z myślą o Polsce, z myślą o Łotwie: Jeszcze Polska nie zginęła Dievs sveti Latviju Tymi słowami, które rozpoczynają hymny obu państw, zakończył swoje przemówienie ambasador RP w Republice Łotewskiej dr T. Fiszabch. Dyrektor Polskiej Szkoły Średniej im. Józefa Piłsudskiego Gertrudzie Grave wręczył piękny album J. Piłsudskiego, który przesłała wraz z listem gratulacyjnym, córka marszałka - Jadwiga Piłsudska - Jaroszewska. Od Ambasady RP w Rydze przekazano obraz z wizerunkiem J. Piłsudskiego. Pozdrowienia z okazji Święta Niepodległości Polski złożył obecny mer miasta R. Eigim, a także inni dostojni goście. Ambasador T. Fiszbach wręczył wysokie odznaczenia państwowe przyznane na wniosek Ambasady RP w Rydze, MSZ-u, MEN i Sportu oraz prezydenta RP Aleksandra Kwaśniewskiego. Krzyż Oficerski Orderu Zasługi otrzymała pani Janina Głowecka z Rygi, natomiast Krzyżem Kawalerskim Orderu Zasługi została odznaczona pani Helena Filipionok z Daugavpilsu. Złoty Krzyż Zasługi otrzymali: prezes ZPŁ - Wanda Krukowska, Żanna Stankiewicz, Gertruda Grave, Teresa Pers, Helena Szakiel, Maria Puzyna - Fomin, Regina Muraszkina, Albina Czibele, Irena Prozor, Eugenia Urbanowicz, Michał Bartuszewicz, Edward Dukszta, Edward Fiskowicz, Henryk Gałązka i Władysław Nowicki. Odznaczenia MEN-i Sportu odebrali: Wiktoria Barkowska, Ilona Jasińska, Czesława Kozłowska, Zygmunt Niewiadomski, Elwira Polis, Eryka Rynkiewicz, ks. J. Łapkowski. Po części oficjalnej święta odbył się przepiękny, świąteczny koncert, a po koncercie dla zaproszonych gości uroczyste przyjęcie, którego organizatorem był ambasador RP na Łotwie dr Tadeusz Fiszbach z małżonką. Na zdjęciach: Ambasador RP na Łotwie T. Fiszbach w kościele pw. NMP ze sztandarem Polskiej SzkołyŚredniej im. J. Piłsudskiego w Daugavpilsie, Podczas konferencji w DU. Referat wygłasza ks. prałat pułkownik dr Tadeusz Płoski z Warszawy. Przy stole od prawej rektor DU Z. Ikere, ambasador RP T. Fiszbach i kierownik Katedry Historii J. Saliniece Nasz Czas 45 (584) |
10 listopada br. w uroczystej i podniosłej atmosferze w Daugavpilsie odbyły się obchody 84. rocznicy odzyskania przez Polskę Niepodległości. Głównymi organizatorami tych uroczystości byli: Ambasada Rzeczypospolitej Polskiej na Łotwie, Związek Polaków na Łotwie oraz Polska Szkoła Średnia w Daugavpilsie.