Towarzystwo Miłośników Wilna i Ziemi Wileńskiej Oddział w Bydgoszczy od wielu lat wydaje pismo "Wileńskie Rozmaitości", książki poświęcone Kresom oraz ich mieszkańcom. Propaguje historię Ziemi Wileńskiej poprzez wydawanie pamiętników, wspomnień starając się w ten sposób zachować w pamięci prawdziwy obraz historyczny tych ziem dla następnych pokoleń.

Towarzystwo wydało m.in. Inspektorat "F" Wiktora Snatsina, Wileńskie reminiscencje Jadwigi Hoppen - Zawadzkiej, Dzieje powstania i działalności Szkoły Sióstr Najświętszej Rodziny z Nazaretu w Wilnie w latach 1906 - 1940 Jadwigi Hoppen Zawadzkiej i Julii Cywińskiej - Kryszewskiej, Jedno życie prywatne na tle życia narodu polskiego w wieku XX Heleny Obozierskiej i inne.

Najnowszą pozycją w Bibliotece Wileńskich Rozmaitości jest Wileński Słownik Biograficzny pod redakcją Henryka Dubowika i Leszka Jana Malinowskiego.

We wstępie Słownika czytamy, że zadaniem jego jest przekazanie przyszłym pokoleniom jak najwięcej wiedzy o ziemi ich ojców i dziadów, o wielkości i pięknie tego, co w ciągu wieków stworzyła Wileńszczyzna jako integralna część Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Wykonanie tego zadania staje się bardzo pilne i ważne, gdyż problematyka kresowa jest coraz bardziej zawężana lub nawet fałszowana w podręcznikach szkolnych i w polityce, a obecni gospodarze z ojcowizny wygnanych kresowiaków starają się zacierać dowody jej polskości.

Wileński słownik biograficzny zestawia krótkie życiorysy ludzi zasłużonych dla Ziemi Wileńskiej, już nieżyjących, od czasów najdawniejszych po współczesność. W biogramach tych przypominamy wszystko, co jest godne lub niezbędne dla uchronienia od niszczącego działania czasu, dla zachowania w pamięci kolejnych pokoleń. Zasługują na to ci, którzy powołali do życia promieniującą na cały kraj, a nieraz daleko poza jego granice, Akademię, przekształconą w XVIII w. w Szkołę Główną, a w XIX w. w Uniwersytet, odnowiony w XX w. jako Uniwersytet Stefana Batorego. Zasługą liczni absolwenci tych uczelni. Zasługują organizatorzy, pedagodzy i wychowankowie wileńskich gimnazjów, zwłaszcza im. Króla Zygmunta Augusta, im. Elizy Orzeszkowej, im. Adama Mickiewicza, im. Ks. Adama Jerzego Czartoryskiego, a także OO. Jezuitów i SS. Nazaretanek. Zasługują uczeni i nauczyciele, politycy i działacze niepodległościowi, artyści i literaci, duchowni i społecznicy.

Słownik informuje nie tylko o ludziach urodzonych na Wileńszczyźnie, lecz również o tych wszystkich, którzy zasłużyli się dla niej w jakikolwiek sposób, działając na jej terenie i w jej interesie do 1945 r., to jest do masowej ekspatriacji. Na szczególne podkreślenie zasługuje fakt, że są wśród nich postacie, które dotąd pomijane były w encyklopediach i słownikach. Korzystanie z dość różnorodnych źródeł i współpracy kilkunastu osób spowodowało, że biogramy nie mają jednolitego charakteru: niektóre są może zbyt szczupłe, inne - zbyt obszerne.

Podstawowe informacje do Słownika zostały zaczęrpnięte z bardzo cennej Biografii Wilna Henryka Baranowskiego, Słownika bio-bibliograficznego dawnego Uniwersytetu Wileńskiego Ludwika Janowskiego, Młodej Polski wileńskiej Andrzeja Romanowskiego, Słownika biograficznego teatru polskiego i wielu innych.

Wydawcy zdają sobie sprawę, że w Wileńskim słowniku biograficznym brakuje wielu nazwisk, zasługujących na uwzględnienie. "Biblioteka Wileńskich Rozmaitości" liczy w związku z tym na współpracę czytelników, na pomoc w uzupełnieniu informacji o ludziach zasłużonych dla Wileńszczyzny oraz, że będą mogli opracować suplement do Słownika.

Wydawcom "Słownika" należą się słowa uznania i podzięki za ich pracę, ponieważ DZIEŁO przez nich wydane ma wartość nieprzemijającą.

Redakcja

Nasz Czas 36 (575)