Studenci łączą się w związki, odkąd istnieją uniwersytety, a więc od czasów średniowiecznych. Na dawnych uczelniach Europy, studiujący zrzeszeni byli w tzw. nationes, czyli związkach studentów pochodzących z jednego kraju.

Związek taki był bardzo formalny, członkowie jednej natio mieszkali i żywili się wspólnie, zapewne razem spędzali też czas wolny. W czasach nowożytnych na uniwersytetach istniały ziomkostwa, również grupujące studentów, pochodzących z określonej okolicy lub miasta. Posługiwały się one specyficzną symboliką i elementami ubioru, które wyróżniały członków takiego ziomkostwa.

W latach 20-tych XIX wieku również polscy studenci uczelni rosyjskich zaczęli się zrzeszać w tego rodzaju związkach. Był to w Rosji carskiej jedyny model organizacyjny, który mogli legalnie przyjąć dla rozwijania działalności patriotycznej. W roku 1828 w Dorpacie (dziś Tartu) powstał Konwent "Polonia" grupujący m. in. dawnych wileńskich Filomatów i Filaretów. Polskie korporacje, obok typowych dla takich związków idei, jak braterstwo członków, silnie akcentowały rozwijanie ducha patriotycznego i obywatelskiego oraz bezinteresowną pracę dla Narodu Polskiego. W okresie zaborów powstało kilka polskich korporacji na uczelniach w Dorpacie, Rydze, Petersburgu i Wiedniu.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości w roku 1918 korporacje te zaczęły się przenosić do kraju na otwierane tam uczelnie. Zakładano też całkiem nowe związki. 15 czerwca 1920 powstała w Poznaniu "Lechia", jedna z najprężniej działających korporacji poznańskich okresu międzywojennego. Jej hasłem było "Honor i Ojczyzna", zaś charakterystycznym rysem działalności - pomoc rodakom na obczyźnie.

Na zdjęciu : prezydium "Lechii" - giermkowie (członkowie w okresie stażu) ze swym zwierzchnikiem (oldermanem) oraz prezesem w roku 1930.

W roku 1921 powstał Związek Polskich Korporacji Akademickich, który tuż przed II wojną światową zrzeszał prawie sto korporacji z kilku ośrodków akademickich kraju (wraz z wolnym miastem Gdańskiem). Również Polacy studiujący za granicą powoływali tam korporacje akademickie (istniały one w Brnie, Czerniowcach, Fryburgu, Kownie i Wiedniu). Z kolei w Polsce działały związki studentów mniejszości narodowych: Niemców, Ukraińców, Żydów, Białorusinów i Rosjan.

Działalność korporacji akademickich w Polsce została przerwana przez napaść hitlerowską i sowiecką we wrześniu 1939 roku. Wskutek wojny i prześladowań straciło życie wielu korporantów i filistrów, liczni znaleźli się po wojnie na emigracji. Także pamiątki i insygnia korporacyjne w wielkiej mierze przepadły. W Polsce komunistycznej korporacje nie mogły wrócić na uczelnie: ich chrześcijańskie, patriotyczne i narodowe ideały były dla władzy niebezpieczne. Mimo to ocalali filistrowie utrzymywali kontakty, organizowali półoficjalne spotkania, uroczystości i zjazdy. Dopiero po roku 1989 możliwa stała się reaktywacja korporacji na polskich uczelniach.

Nasz Czas 34 (573)